De meeste mannelijke verdachten die ik als strafrechtadvocaat tegenkom in mijn praktijk hebben een relatie. Hun vrouwen houden zich meestal niet bezig met de zaken van manlief. Ze leven hun eigen leven. Maar minding their own business brengt voor deze vrouwen ook risico’s met zich mee.
Op het kantoor waar ik werkzaam ben, komen we het de laatste tijd steeds vaker tegen: vrouwen van verdachten in een strafzaak die zelf ook worden vervolgd. Wordt er in een afvoerpijp of keukenlaatje een wapen of een partij drugs gevonden, dan worden de dames vrijwel altijd aangemerkt als verdachte. Zij worden dan scherp ondervraagd door de politie over alles wat zich bij hen thuis afspeelde en waarvan zij weet konden hebben.
Het komt vaak voor dat deze vrouwen worden veroordeeld ondanks het feit dat zij verklaren dat zij nergens van wisten en het gegeven dat zij zich niet bemoeiden met de zaken van hun partner.
Verantwoordelijk
De rechtspraak over zulke kwesties is duidelijk. Partners worden geacht te weten wat zich in het eigen huis bevindt en kunnen daarvoor ook verantwoordelijk worden gehouden.
Die onderzoeksplicht gaat ver. Recent stond ons kantoor een jonge vrouw bij die als verdachte van heling was aangemerkt. Haar vriend werd beticht van strafbare feiten en de politie viel hun woning binnen om een onderzoek te doen.
In de garage bij het huis werd een scooter aangetroffen die de politie grondig onderzocht. Toen de scooter vrijwel compleet uit elkaar was geschroefd, kwam aan het licht dat het frame was gestolen en dat bepaalde identificatienummers waren verwijderd.
Onze cliënte liet de politie weten dat ze weleens gebruik maakte van de scooter. Maar ze had, vertelde ze verder, in de verste verte geen idee had dat het frame was gestolen. De rechtbank was onverbiddelijk. Mevrouw had een scooter in haar garage staan, ze kon erover beschikken en ze had onderzoek moeten doen naar de herkomst van de scooter. Volgens de rechter had onze cliënte de scooter uit elkaar moeten schroeven om aan die onderzoeksplicht te voldoen.
Burgemeester
Je zou denken dat dit voor alle vrouwen geldt die een relatie hebben met een man die in aanraking komt met justitie. In augustus werd in de media breed uitgemeten dat de zoon van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema was gearresteerd omdat hij onder meer in het bezit zou zijn geweest van een vuurwapen.
Robert Oey, de echtgenoot van Halsema, nam al snel de verantwoordelijkheid op zich en verklaarde dat hij een onklaar gemaakt vuurwapen in de ambtswoning had verborgen.
Dat zoon en manlief worden vervolgd door het Openbaar Ministerie lijkt iedereen te kunnen begrijpen. De een had een vuurwapen bij zich en de ander had het aangeschaft. Robert Oey is inmiddels ook veroordeeld.
Maar hoe ver strekt in deze zaak eigenlijk de onderzoeksplicht van mevrouw Halsema? Voor het hebben van een vuurwapen in Nederland heb je een vergunning nodig. Ook een burgemeester ontkomt daar niet aan en mag zonder die papieren geen wapen in haar woning hebben. Het OM vervolgt mevrouw Halsema echter niet, ondanks het feit dat ook zij een onderzoeksplicht heeft en geacht wordt te weten wat er in haar huis ligt.
Schijn
Wat maakt deze kwestie dan anders? Het vuurwapen werd in de woning van Halsema gevonden in een lade in de woonkamer. Het feit dat haar zoon het vuurwapen kon vinden, wekt in ieder geval de schijn dat Halsema het ook zelf had kunnen aantreffen.
Halsema zegt zelf dat ze niet afwist van het wapen en daarmee lijkt de kous af. Van mijn cliënte wordt dus verwacht dat zij een scooter demonteert, maar het openen van lades in eigen huis is blijkbaar niet nodig.
De raadslieden in Amsterdam hebben de burgemeester naar aanleiding van het gevonden vuurwapen flink aan de tand gevoeld. Zij vonden dat Femke Halsema verantwoording moest afleggen aan de raad en aan alle Amsterdammers.
Maar waarom gebeurt dat niet? Natuurlijk is het uiteindelijk aan het OM om al dan niet over te gaan tot vervolging van mevrouw Halsema en haar gezin. In het kader van de gelijkheid van verdachten in Nederland denk ik echter dat het goed zou zijn als justitie geen onderscheid zou maken tussen vrouwen van ‘gewone’ verdachten en burgemeesters.
De eerste column van Bo Maenen vind je hier