Om het recht op een bijstandsuitkering te bepalen, is het belangrijk dat op de vragen van de gemeente over iemands woonsituatie, inkomenssituatie en andere persoonlijke omstandigheden eerlijk antwoord wordt gegeven. Dat noemen we de inlichtingenplicht. Nu zijn er altijd mensen die het niet zo nauw nemen met de waarheid, of mensen die weinig te verliezen hebben en van dag tot dag leven.
Zo ook Jerry*. Jerry was 23 jaar en had al op aardig wat verschillende adressen gewoond. Sinds een paar jaar ontving hij een uitkering van de gemeente.
Kamerverhuurpand
Op een gegeven moment diende Jerry een aanvraag in voor bijstand voor de aanschaf van een koelkast. Jerry woonde toen al enige maanden in een kamerverhuurpand dat pal tegenover de sociale dienst was gelegen. Voordat hij er was ingetrokken, had hij in een ander kamerverhuurpand gebivakkeerd. Die behuizing was van jongere datum en moderner ingericht en daarom moest Jerry destijds aanzienlijk meer huur neertellen dan voor zijn huidige onderkomen.
Iedere uitkeringsgerechtigde heeft een eigen contactpersoon bij de sociale dienst die hem of haar begeleidt. De contactpersoon van Jerry had vanuit zijn werkplek uitzicht op het pand waar Jerry nu woonachtig moest zijn. Hij kreeg ook Jerry’s bijstandsaanvraag voor de aankoop van de koelkast onder ogen. Verbaasd vertelde Jerry’s contactpersoon me dat hij de jongeman eigenlijk nooit bij het wooncomplex had gezien. En dat was natuurlijk erg vreemd.
Overleg
In gezamenlijk overleg besloten we om over te gaan tot een onaangekondigd huisbezoek. In de eerste plaats om te checken of de aanschaf van de koelkast noodzakelijk was en in de tweede plaats omdat we inmiddels wat twijfels hadden over Jerry’s woonadres.
Eenmaal bij het pand wilden mijn collega en ik aanbellen, maar dat lukt niet. Er was geen bel. Op de eerste verdieping stond een raam open. We hoorden muziek uit de kamer komen en riepen naar boven of er misschien iemand aanwezig was.
Op ons geroep stak een jongeman zijn hoofd naar buiten en vroeg wat we wilden. Hij kwam naar beneden op ons verzoek en vertelde ons wie er in het pand woonden. Drie namen. Maar niet de naam van Jerry.
Keurig
Er bleef niets anders over dan Jerry voor een gesprek bij de gemeente uit te nodigen. Gelukkig kwam de jongeman keurig op de afspraak opdagen. Hij liet ons weten dat hij een koelkast van een vriend had gekregen en dat die stuk was gegaan.
We vroegen Jerry of hij zijn kamer aan de overkant kon beschrijven. Iets groter dan de spreekkamer waarin we nu zaten te praten en met een vloer van laminaat, hield Jerry ons voor. Verder lag er volgens hem een matras op de vloer en stonden er twee stoelen, een salontafel en een kast met kleding. De kamer was gesitueerd op de begane grond, voegde Jerry eraan toe. Je had daar twee kamers, een ervan was van hem.
Omdat Jerry al aan ons had laten weten dat hij de afgelopen nacht in zijn kamer had geslapen, vroegen we of hij de sleutel kon laten zien. Dat kon niet, zei Jerry. Hij had bij zijn ouders geluncht en had zijn sleutel er laten liggen, was zijn verhaal. Wel gaf hij toestemming om een huisbezoek bij hem af te leggen. We spraken af elkaar over een half uurtje bij het pand te treffen. Zo had Jerry voldoende tijd om zijn sleutel op te halen.
Poststukken
Een half uurtje later meldden we ons op de afgesproken plek. We spraken met twee bewoners die ons binnenlieten in de gezamenlijk keuken. Op de tafel lagen wat poststukken voor Jerry. Na nog een minuut of tien op hem te hebben gewacht, kwam Jerry tenslotte aan fietsen. “Kun je ons je kamer laten, Jerry?”, informeerden we.
Jerry raakte zichtbaar nerveus. Hij keek schichtig om zich heen en liep naar een deur. In ons bijzijn deed hij de deur langzaam open. We zagen Jerry een beetje in elkaar zakken bij de aanblik. Er verscheen namelijk geen woonkamer. Wél een toilet.
Behouden
Het mag duidelijk zijn dat Jerry geen bijstand kreeg om een koelkast te gaan kopen. Bovendien moest hij ons nu maar eens duidelijk gaan vertellen waar hij echt woonde, als hij tenminste zijn uitkering wilde behouden.
Uiteindelijk kwam hij met de waarheid op de proppen. Het was hem toch niet zo goed afgegaan, dat op zichzelf wonen. Hij had inderdaad nooit op het adres gewoond waar hij sinds enkele maanden ingeschreven stond. Vanaf zijn vorige adres was hij bij zijn vriendin in een buurgemeente ingetrokken.
Jerry’s uitkering werd stopgezet, een aantal maanden moest hij terugbetalen. Met zijn vriendin diende hij een aanvraag voor een gezamenlijke uitkering in. Het is maar te hopen dat hij bij zijn geliefde een grotere kamer kreeg dan het kleinste kamertje…
* De naam ‘Jerry’ is in verband met de privacy van de betrokkene gefingeerd.
Dat er door heel veel mensen misbruik wordt gemaakt van wetten en regels is algemeen bekend. Dat er door instanties controle wordt uitgevoerd is begrijpelijk maar deze controleurs zijn vaak zelf ook niet vies van het misbruik maken van bestaande wetten. Zo heb ik als schilder net zoals vele mensen met een bouwkundig beroep wel eens zwarte klusjes gedaan, en ja daar zaten ook wel eens klanten bij die zelf bij de belastingdienst werkte. Als je het geval van de boodschappen bekijk, dan zullen de meeste mensen het begrijpelijk vinden dat je als ouder je kind wat ondersteunt. Dat dit met een toevallige controle in het zicht kwam van de Gemeente lijkt mij een onzin verhaal het zal een afgunstig ziek persoon zijn geweest die de Gemeente ervan op de hoogte heeft gebracht dus aanpakken deze financieel zwakke persoon! Wel is wettelijk toegestaan dat vermogende ouders BELASTINGVRIJ veel geld konden overmaken bij de aankoop van een huis van een kind. Een duidelijk voorbeeld hoe onze regeringen de kloof tussen arm en rijk zelf steeds groter maakt.
Uhhh, we hebben het hier hier over geld ontvangen en tegelijkertijd op je luie reet zitten. Beste Ronald, jouw vergelijking met het zwart betalen van een schilder, het belastingvrij schenken aan een kind cq de kloof tussen rijk en arm staat hier heel ver vandaan.
Deze reactie geeft alleen maar kortzichtigheid aan! Voor veel met name de wat ouderen en niet goed opgeleide mensen is er nauwelijks werk. Als deze door ontslag of door een scheiding waardoor vrouwen er vaak alleen voor komen te staan en dan aanspraak op de sociale uitkering doen, is dit geen vetpot. In de ogen van mensen die de pest hebben aan het feit dat zij moeten werken en dergelijke personen in hun ogen alleen maar het handje hoeven op te houden is dit een doorn in het oog. De realiteit is dat veel personen/gezinnen die een bijstand uitkering ontvangen vaak gebruik moeten maken van het zwarte circuit om het hoofd boven water te kunnen houden. Jarenlang hebben ze gejaagd op woonwagenbewoners maar tegenwoordig zijn het hoofdzakelijk mensen die als asielzoeker naar Nederland zijn gekomen en in de zwarte circuits werken. Dat er momenteel veel mensen door de corona in de financiële problemen komen betreft mensen die afhankelijk zijn van hun wekelijkse zwarte bron van inkomsten zoals in de schoonmaak, de fruit en bloementeelt enz. Als schilder had ik vaak winters te maken met verminderd werkaanbod en als je dan tijdelijk zonder werk zat en ineens met een gezin met kleine kinderen zo’n 30% inkomsten kwijt raakte waren het de slimme schilders die dit probleem wel wisten op te lossen. Ambtenaren en andere mensen met vaste inkomens hebben geen idee wat het teweeg brengt ze zien alleen maar iemand die zoals Jij het zie, die op hun luie reet zitten. Zelf huren ze wel graag een zwart werkende werkster, schilder of loodgieter in!