Lieve Bianca,
Je schreef vorige keer dat de situatie waarin we ons bevinden complottheorieën in de hand zou werken. Zie daar, de telefoonmasten gaan inmiddels in verschillende landen in vlammen op.
Het is interessant om te zien hoe twee complottheorieën met elkaar vervlochten worden. De anti-5G-brigade en de anti-vaccinatie-club hebben de handen ineen geslagen en een ‘verklaring’ gevonden voor de coronacrisis. Erg constructief zijn ze niet, die complotdenkers. Ze zijn altijd anti-alles en nooit pro-iets.
Ik las een aantal dagen geleden dat het 5G-complot anders is, omdat het zichtbaar en tastbaar is. Normaliter proberen complotdenkers schimmige clubs en duistere, onzichtbare machten te ontmaskeren. Die telefoonpalen en antennes kun je echter niet alleen zien maar ook makkelijk benaderen (én vernielen).
Controle
Het geeft kennelijk een gevoel van controle in onzekere tijden. Ik kan weinig begrip opbrengen voor vandalen en complotdenkers. Maar het zoeken naar een gevoel van controle, naar iets vertrouwds, is denk ik heel menselijk.
Op dit moment ben ik bezig met een onderzoek naar moordzaken in de staat Victoria, hier in Australië. Ik zoek uit hoeveel van die zaken zijn voorafgegaan door stalking en/of zogeheten ‘coercive control’.
Hebben we eigenlijk een mooie, Nederlandse term voor die Engelse uitdrukking? ‘Stalking’ is het lastigvallen van iemand als er geen relatie (meer) is tussen stalker en slachtoffer. ‘Coercive control’ vindt juist alleen plaats binnen relaties. De letterlijke vertaling is ‘dwingende controle’.
Isoleert
Het gaat daarbij om een patroon van gedrag waarbij de ene partner de andere controleert en isoleert, zodat het slachtoffer volledig afhankelijk wordt van de dader. Je kunt denken aan het uitoefenen van financiële controle over iemand, die persoon isoleren van familie en vrienden of het monitoren van iemands mail- en telefoonverkeer. Ook geweld en dreigementen worden gebruikt om de ander te controleren.
Wij hebben allebei vaak genoeg gezien dat het in zulke zaken slecht kan aflopen. Maar hoe vaak precies? In hoeveel procent van de moordzaken? Daar hoop ik achter te komen met mijn onderzoek.
Prettig
Al doende merk ik dat ik het prettig vind om een beeld te krijgen van de zaken die zich de afgelopen jaren in mijn nieuwe thuisland hebben afgespeeld. En nu vraag ik me ineens af: is dit dan wat míj een gevoel van controle, van vertrouwdheid, geeft?
Het onderzoeken van onveilige situaties is voor mij een vertrouwde situatie. Dat is eigenlijk best raar. Wel constructiever dan telefoonpalen in de fik steken…. Wat denk jij?
Lieve Cleo,
Veel mensen zoeken momenteel naar zekerheid en vertrouwdheid, denk ik.
Noodgedwongen werk ik vooral thuis, net als man en kinderen. We vallen terug op de intimiteit binnen ons gezinsleven. Ik bak poffertjes als lunch en een gehaktbrood naar een recept van mijn moeder uit het jaar 1989.
Trampoline
We genieten van het geluk van alledaagse dingen. Een stel uilen dat is teruggekeerd naar zijn nest achter onze tuin, de trampoline die overuren maakt. Ik besef ook dat onze beschermde realiteit, ondanks bij tijd en wijle ruziënde kinderen, mijlenver afstaat van die van anderen. Ik maak me zorgen over gezinnen waar intimiteit binnen het gezinsleven onveiligheid betekent.
Ik moet daarbij denken aan een zaak van enkele jaren geleden. Een jong kind werd mishandeld door een van zijn ouders en kwam uiteindelijk te overlijden.
Altijd als ik me in zo’n zaak verdiep, verbaas ik me erover hoe weinig we weten van het leven van een ander. Wat er precies achter de voordeur gebeurt. En dat bedoel ik niet zozeer als politie, maar vooral als medemens.
Contact
Dit stel, waarvan het kindje was overleden, had maar weinig contact met andere mensen. Zij waren erg op zichzelf en wantrouwden de buitenwereld. In de intimiteit van hun appartement probeerden de ouders zo goed en kwaad als het kon voor hun kind te zorgen, maar dat viel vooral de vader niet mee.
Als de moeder even weg was om boodschappen te doen of naar een afspraak te gaan en de vader alleen de zorg had, wist hij niet hoe hij hun kindje kon troosten. Hij kon ook niet tegen het aanhoudende gehuil.
Door een combinatie van frustratie en onmacht mishandelde hij het kind meerdere keren en kwam het te overlijden. Deze ouders hadden nauwelijks hulpbronnen. Geen goede band met familie of buren, geen mogelijkheid om hun zorgen openlijk met vrienden te bespreken. Hun sociale leven was erg beperkt. Ze waren vooral op elkaar aangewezen.
Geweld
In de huidige coronacrisis zijn gezinnen meer dan anders op elkaar aangewezen. Dus ook gezinnen waarin geweld voorkomt. Ze zijn geïsoleerd rond het geweld dat binnenshuis plaatsvindt.
Zowel daders als slachtoffers hebben nu minder ontsnappingsmogelijkheden. Plekken waar ze stoom kunnen afblazen, tot rust kunnen komen of spanningen kunnen ontlopen, zijn onbereikbaar geworden.
Isolatie is een belangrijk aspect van huiselijk geweld en in het geval van coercive control zelfs een strategie. De pleger gebruikt steeds subtiele of minder subtiele manieren om zijn partner aldoor verder te isoleren van anderen en afhankelijk te maken van zijn zorg en aandacht.
Dwingend
Zulke plegers kunnen in het begin van de relatie ontzettend romantisch en zorgzaam overkomen. Ineens is er iemand die veel aandacht voor je heeft en je zorgen uit handen neemt. Gaandeweg blijkt die persoon behoorlijk dwingend in zijn ideeën en verwachtingen van jou. Als je je aan die situatie probeert te ontworstelen, ben je soms al veel mensen om je heen kwijtgeraakt en kan de pleger via stalkinggedrag je weigeren los te laten.
We isoleren ons nu allemaal om gezondheidsredenen, maar isolatie is dus eigenlijk voor heel veel mensen in psychisch opzicht behoorlijk ongezond. Omdat iedereen thuiszit, blijven meer zorgelijke situaties achter de voordeur verborgen. Slachtoffers kunnen minder makkelijk de spanning thuis ontlopen. Hetzelfde geldt voor de plegers. Veel huiselijk geweld komt voort uit onmacht.
Luisterend oor
Waar kun je nu terecht met je onmacht of angsten? Veilig Thuis heeft een document gemaakt met tips voor als de spanningen thuis oplopen. En de luisterlijn biedt iedereen een luisterend oor. Ook al blijf je thuis, zorg ervoor dat je niet geïsoleerd raakt.
Ik was zelf nooit zo’n beller. Maar ineens pak ik de telefoon veel vaker en app ik met familie en vrienden foto’s en tekeningen waarmee we elkaar een kijkje achter de voordeur gunnen.
Bij jou, Cleo, staat er echter telkens een kat pontificaal voor de camera, meestal met zijn reet naar me toegedraaid. Ik begin me dus wat zorgen te maken om de dwingende controle die uitgaat van jullie kat!
*Ook zo benieuwd naar de vorige column van Bianca en Cleo? Lees die hier.