Van alle, bijna clownesk aandoende karakters in de tv-serie ‘CSI Miami’ is ze mijn favoriet; ‘wonder woman’ Calleigh Duquesne (gespeeld door Emily Proctor) die steevast op peperdure Louboutins een plaats delict op stapt. No business like showbusiness. Want in werkelijkheid gaat het er wel anders aan toe!
Mijn naam is Iris Bijker. Ik ben 32 jaar oud en ik ben als opleidingsmanager en docent bij de studie Forensisch Onderzoek verbonden aan de Hogeschool van Amsterdam. De komende tijd neem ik je in mijn columns op Femke Fataal mee naar de bijzondere wereld van CSI.
Bones
Dat mateloos populaire tv-series zoals ‘Bones’ en ‘NCIS’ een belangrijke rol spelen bij de beroepskeuze van jongeren, is wel duidelijk. Elk jaar weer krijgen wij heel wat aanmeldingen voor de selectieprocedure binnen.
Vroeger was het beroep van brandweerman, dokter of misschien dierenarts erg in trek. Tegenwoordig willen jongeren allemaal Dexter of Abby uit ‘NCIS’ worden. De grote vraag is dan natuurlijk: ben je dat ook na onze opleiding?
Zonder de dromen van wellicht honderden jongeren in rook op te willen laten gaan; het simpele antwoord op deze vraag is ‘nee’. Wat kun je dan wel met een bachelor Forensisch Onderzoek op zak? Vanuit mijn rol als opleidingsmanager en docent zal ik proberen die vraag te beantwoorden.
Geromantiseerd
De spannende crimeseries die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten, hebben het beeld van het vakgebied van de forensisch onderzoeker behoorlijk geromantiseerd. Je gaat namelijk niet met je nieuwe high heels aan naar een plaats delict. Je weet evenmin binnen twee minuten tijd – zoals op tv vaak te zien is – van wie het dna op het moordwapen is. En je doet als forensisch onderzoeker ook zeker niet mee aan die riskante politie-inval in dat lugubere drugspand.
Tijdens het verrichten van onderzoek op een plaats delict wil een forensisch onderzoeker natuurlijk geen sporen van zichzelf achterlaten. Om die reden draagt hij of zij een wit pak, handschoenen, een haarnetje en schoencovers. Geloof me; het is echt niet handig om zo’n schoenenhoesje over stiletto-hakken heen te doen.
Skills
Wat je wel moet dragen en moet doen om een onderzoek op een plaats delict goed uit te voeren, leer je op onze opleiding. Die skills variëren van het bijhouden van logformulieren tot het veiligstellen van sporen. Om dat allemaal te leren, maken we gebruik van allerlei gesimuleerde plaatsen delict. In de kelder van de hogeschool is er zelfs een nagemaakte crime scene. Bovendien hebben we plaatsen delict in ‘virtual reality’ en gaan we met onze studenten naar de Politieacademie om daar te oefenen.
Tijdens het eerstejaars vak forensische biologie leer je van a tot z wat je moet aanvangen met een (vermoedelijk) dna-spoor. Hoe stel je zo’n spoor veilig? Hoe haal je dna uit het spoor? En hoe maak je van dat dna een profiel?
Proces
Dat is een heel proces dat in elk geval langer dan een paar minuten duurt. Het levert je ook bepaald niet meteen een papiertje met wat pieken compleet met een foto, adres en telefoonnummer van de verdachte. Gelukkig gaat het er allemaal een stuk professioneler aan toe in het echt, bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Is er écht sprake van spoed, dan heb je binnen een paar uur een dna-profiel.
Studenten leren op de opleiding niet alleen wat een forensisch onderzoeker bij de politie doet, maar vergaren ook kennis over het vervolgonderzoek aan sporen. Ze gaan dus ook aan de slag met vakken als chemie, fysica, recht en statistiek.
Bloedspatpatroon-analyse
In die verschillende disciplines kom je allerlei zaken tegen. Neem het onderzoek naar de aanwezigheid van ontbrandbare vloeistoffen, het reconstrueren van een kogelbaan, het houden van een bloedspatpatroon-analyse, het opbouwen van een requisitoir en zelfs de grondbeginselen van forensische antropologie. Dat scala aan onderwerpen laat zien hoe divers het forensische werkveld is. Juist daar wil ik de komende tijd in mijn bijdragen op deze site aandacht aan besteden.
Onze opleiding legt voor al die onderwerpen een solide basis. Al tijdens de opleiding geven studenten een specialisatie aan met de keuze van hun stage in het derde jaar, hun minor (een lesmodule rond een bepaald vakgebied) en hun afstudeerproject. Wie daarna aan het werk gaat, kan die expertise natuurlijk nog verder uitdiepen en verbreden.
Hoe ziet zo’n baan er dan uit na de opleiding? Je huppelt niet zoals ‘wonder woman’ Calleigh over een crime scene om én sporen veilig te stellen, én sporen te analyseren, én verdachten te horen, én mee te doen aan politie-invallen én jaarlijks minimaal drie keer te worden neergeschoten of te worden ontvoerd.
Politie
Wel kunnen studenten na onze hbo-opleiding doorstuderen of forensisch onderzoeker bij de politie, medewerker bij het NFI of analist in een ander lab worden.
Klopt er dan helemaal niets in de CSI-series? Zeker wel! Het werk van de forensisch onderzoeker is een prachtig en dynamisch vak dat doorgaans wordt uitgevoerd door zeer gedreven mensen en dat bovendien héél bijzondere ervaringen oplevert.
Het is het multidisciplinaire karakter dat het in mijn ogen ook zo’n mooi vak en geweldige opleiding maakt. Vooral de momenten waarop al die verschillende expertises worden gecombineerd om uiteindelijk de complete puzzel te kunnen leggen, zijn onvergetelijk.