Lieve Bianca,
Na eerdere, hoopvolle versoepelingen, zijn we sinds enkele weken in Melbourne in de ‘fase 4 lockdown’ beland. Dat betekent dat er een avondklok is ingesteld, je niet buiten een straal van vijf kilometer van je eigen huis mag komen en je sowieso alleen naar buiten mag om te bewegen (één keer per dag) of om boodschappen te doen (één persoon per huishouden).
De afgelopen periode heb ik me groen en geel geërgerd aan mensen die vinden dat de regels niet voor hen gelden. Mensen die zichzelf filmen terwijl ze de arme jongelui die aan het werk zijn in de bouwmarkt de huid volschelden omdat hun de toegang geweigerd is zonder mondkapje. Dat is kennelijk een schending van hun mensenrechten. Alsof het uitschelden van een achttienjarige knul die jou vriendelijk te woord staat, terwijl hij probeert wat geld te verdienen, een of andere heldhaftige verzetsdaad is.
Magna carta
De magna carta – een middeleeuws, Engels document over rechten en vrijheden van burgers – is ineens trending op Twitter hier. Daar blijken een hoop van deze idioten zich op te beroepen. En hoewel ze vinden dat ze als ‘vrije mensen’ geen belasting hoeven te betalen en zich niet aan de normen en waarden van de maatschappij hoeven te houden, rijden ze wel met hun auto’s over wegen die met belastinggeld onderhouden worden en gaan ze naar met belastinggeld betaalde ziekenhuis als ze ziek zijn. Ze vinden zichzelf allemaal zo belangrijk. Per definitie belangrijker dan andere mensen. Ze hebben recht op van alles, zo verkondigen ze. En de rechten van zieke, zwakkere of oudere mensen moeten maar wijken. Bah!
Ze doen me denken aan stalkers. En aan sommige zedendelinquenten, trouwens. Van die kerels die denken dat ze recht hebben op seks als ze een drankje voor je betalen. Stalkers vinden dan weer niet zo vaak dat ze recht hebben op seks, maar wel op contact, telefonisch dan wel in persoon. Of recht op medelijden. En, en dat maakt ze zo frustrerend, ze vinden dat hun rechten belangrijker zijn dan die van hun slachtoffers.
Cocktail
Als ik een dollar kreeg voor iedere stalker die zei ‘ja, maar ik heb gewoon recht op een antwoord en daarom blijf ik maar bellen’, hoefde ik me geen zorgen te maken over die fase 4 lockdown. Want dan zat ik ergens op mijn dure privé-eiland te isoleren onder een palmboom met een cocktail in iedere hand.
Waarom is het toch te veel gevraagd dat we allemaal een beetje rekening houden met elkaar?
Lieve Cleo,
Ah, we zijn aanbeland bij onze favoriete gedeelde frustratie: sense of entitlement. Daar is geen mooie Nederlandse vertaling voor, maar het gaat om het gevoel recht te hebben op gunsten, privileges of erkenning, terwijl de persoon dat niet heeft verdiend. Het idee dat alles je toekomt. Mensen met een sense of entitlement geloven dat ze iets tegoed hebben van de wereld, zonder daar zelf iets voor te doen.
Maakbaarheid
Je hebt echter geen recht op succes en geluk. De maatschappij suggereert meer individuele maakbaarheid dan er is. Ons lot is namelijk met elkaar verbonden. Het geluk van de één, betekent lijden voor een ander.
De huidige situatie, met alle coronaregels, laat dat goed zien. Die illegale raveparty en de gezellige familieverjaardag waarop je vervolgens bij kan komen van je kater, kan leiden tot het ziek worden van je grootvader. Om het nog maar niet te hebben over je uitgeschreeuwde aerosolen over het niet willen dragen van een mondkapje. De regels staan in de weg van wat mensen in het hier en nu willen, maar misschien ook van hun verwachtingen en idealen over het succes en geluk waarvan ze menen dat het hun toekomt.
Toekwamen
Heel veel daders naar wie we de afgelopen jaren onderzoek hebben gedaan, lieten deze eigenschap zien. Ze meenden dat ze recht hadden op de aandacht van hun ex-partner, dat ze recht hadden om een ander te (laten) doden, dat de bezittingen van anderen hun toekwamen.
Ze stelden hun belangen centraal en hadden geen oog voor die van anderen. De mannen die wij zagen waren de extremen, dat is goed om te blijven beseffen. Maar ook in het dagelijks leven kun je dezelfde disfunctionele processen terugzien. Onze Britse collega’s, Emily en Laurence Alison wijdden er zelfs een boek aan: wat je kunt leren van de communicatie met terroristen en andere boeven in het omgaan met je lastige man of met je tiener op zolder.
Contact
En daarin deden ze dezelfde ervaring op als wij in gesprekken met moeilijke mensen: niet druk of dreiging, maar écht contact is de sleutel. Wees eerlijk, toon empathie, respecteer de ander en luister actief; pas dan gaan mensen praten. Ook als je het niet eens bent met de ander, kun je die wel proberen te begrijpen.
Misschien wordt het dus tijd om je te mengen in discussies over de magna carta? Met heel veel empathie en ook een dosis betweterige eerlijkheid. Het klopt dat de magna carta burgers meer vrijheden gaf. Maar de kern was iets anders: namelijk het besef dat regels voor iedereen moesten gelden, óók voor de adel en Koning. Dus al waan je jezelf de koning, ook jij moet dat mondkapje dragen. Magna carta nou een end op!
Is het niet de schuld van onze leiders, zowel in de Regering als in Gemeenten? En dan de deskundigen die niet duidelijk zijn omdat ze het met al hun deskundigheid ook niet weten en bang zijn voor consequenties.
Als dan andere deskundigen komen met tegenstrijdigheden dan moet je als burger zelf gaan kiezen.
Mondkapjes wel of mondkapjes niet.
Aerosolen verspreiden wel, Aerosolen verspreiden niet.
De jeugd loopt geen gevaar voor corona, de jeugd loopt wel gevaar en verspreid.
Een verpleegster mag wel in het bejaardencentrum ouderen wassen, maar moet daarna in de algemene ruimten weer afstand houden van deze bejaarde.
Als dan zoals in Amsterdam een burgemeester met de black lives matter demonstratie zelf regels los laat valt dit dan ook onder psychopathische gedrag?