Wij zijn Cleo Brandt en Bianca Voerman, beiden psycholoog en werkzaam bij de politie. We adviseren in moord- en zedenzaken, bij stalking en bij bedreiging. Delicten waarbij het gedrag van pleger en slachtoffer voer voor psychologen is. Samen met rechercheurs en andere politiecollega’s werken we aan complexe zaken. We verzorgen daarnaast workshops en trainingen over misdaad voor politie, hulpverleners en slachtoffers.
Rond onze werkzaamheden zijn genoeg populaire politieseries gemaakt. Maar de werkelijkheid van het vak van profiler is heel anders dan Hollywood suggereert. Op Femke Fataal vertellen we je over de dagelijkse realiteit van ons werk voor de politie. Elke vier weken verschijnt er een nieuwe column. In deze eerste bijdrage gaan we in op de verwachtingen van anderen en de realiteit van onze baan.
Cleo: Wat zeg jij eigenlijk als mensen je op een feestje vragen wat voor werk je doet?
Bianca: Ik heb vaak zin om een heel andere baan te verzinnen. Dat ik verpleegkundige ben of tuinontwerpster, iets dat heel concreet is en waarvan iedereen een beeld heeft. Als ik namelijk vertel dat ik als psycholoog bij de politie werk, maakt dat zo’n borrelgesprekje meteen ingewikkeld. Wat vertel je wel en wat niet? Mensen hebben er ook meteen zo’n spannend beeld bij, ingegeven door Amerikaanse misdaadseries als CSI of Criminal Minds. Wat doe jij in zo’n situatie?
Cleo: Als iemand me die vraag stelt, ben ik altijd eerst stil en kijk een beetje glazig. Ik denk dan: oh shit, wat ga ik zeggen? Vaak verzin ik iets vaags. Consultant of zo. Als je vertelt wat je echt doet, is het meteen geen borrelpraat meer. Dan gaat het, terwijl je een bitterbal naar binnen werkt, ineens over moord, verkrachting en terrorisme. Mensen schrikken, zodat het gesprek direct over is. Of het tegenovergestelde gebeurt. De toehoorders zijn zo enthousiast dat het eng is: “Jee, wat ontzettend leuk en spannend werk!” Dan voel ik me toch geroepen om uit te leggen dat ‘leuk’ misschien niet de beste term is.
Bianca: De werkelijkheid is anders dan televisieseries doen vermoeden. Ik kan bijvoorbeeld niet door mensen heen kijken of op basis van een enkele bloedspat een dader aanwijzen. Het is heel veel lezen en nadenken. De kern van onze baan is om de menselijke maat terug te brengen in extreme gebeurtenissen. In alle heftige verhalen die we horen, tussen al het menselijk leed dat we tegenkomen, zoeken we naar wat er is gebeurd en waarom situaties zijn ontstaan. We richten ons op het gedrag van daders en slachtoffers. Het kan gaan om een situatie van huiselijk geweld, een aanslag die is gepleegd, om stalking of om een zedendelict. Telkens zoeken wij naar de mens achter die gebeurtenissen.
Cleo: Ik krijg ook vaak de vraag hoe ik omga met al die heftige verhalen en nare dingen die ik zie, hoor en lees. Het raakt me wel, maar ik heb er geen last van. Anders zou ik dit werk ook niet kunnen doen. Maar er is een aantal zaken dat me altijd zal bijblijven. Bijvoorbeeld dat beeld van een dekbed van My Little Pony met bloedvlekken erop. Soms denk ik dat het fijn zou zijn om een paar weken per jaar buxus te snoeien. Gewoon, een lekker overzichtelijke taak waar je helemaal in kan opgaan. Een soort mentale vakantie. Maar als er gebeld wordt over een zaak, gooi ik die snoeischaar natuurlijk gewoon weer in de heg.
Bianca: Je ziet een kant van de maatschappij waarmee veel andere mensen hopelijk nooit te maken krijgen. Doordat we dit werk al zoveel jaren doen, hebben we een heel ander referentiekader gekregen. Dat maakt zo’n vraag op een feestje over ons werk ook zo lastig. Waar begin je? Bij dat meisje dat zó bang is voor haar ex-vriend dat ze geen aangifte durfde te doen van de stalking door hem? Het verdriet dat ik voel over een kind dat nooit meer wakker wordt en waar niemand om rouwt? Weet dus dat als je op een feestje een heel vaag of juist heel concreet antwoord krijgt op de vraag welk werk iemand heeft, daar een hele wereld achter kan schuilgaan.
Op Femke Fataal gaan we voorbij de borrelpraat. We delen de verhalen die ons raken. Verhalen over vrouwen en misdaad. Sommige verhalen verdienen het om te worden verteld.