De mogelijke mishandeling door rapper Lil Kleine van zijn vriendin Jaimie Vaes heeft de afgelopen dagen weer even de spotlight gericht op (ex-)partnergeweld.
Wat er precies is gebeurd in Spanje, is nog onduidelijk en wordt ongetwijfeld verder onderzocht door de Spaanse justitie. Maar Nederland is zich door de perikelen rond het stel wel weer bewust geworden van het feit dat achter gesloten deuren soms zaken gebeuren die het daglicht niet verdragen.
Verliefd
“Ik was dom, jong en verliefd”, is wat slachtoffers zichzelf vaak voorhouden nadat zij in aanraking kwamen met fysiek geweld of stalking door een (ex-)partner. De een verliest de controle of handelt uit onmacht, de ander is doodsbang met blauwe plekken of erger.
Naar schatting is 1,1 procent van de vrouwen en 0,2 procent van de mannen structureel (minstens één keer per maand) slachtoffer van partnergeweld. In vijftien procent van de gevallen leidt dit tot serieus letsel (Ten Boom & Wittebrood, 2019).
Hoog tijd om wat meer bewustwording te creëren want 1,1 procent lijkt weinig maar is nog altijd veel te veel. Ook wanneer je je bedenkt dat de cijfers in werkelijkheid veel hoger moeten zijn, omdat lang niet alle zaken bij de autoriteiten worden gemeld.
Stalking
Fysiek geweld in een relatie is de bekendste vorm van partnergeweld. Daar valt ook stalking, seksueel en emotioneel geweld of financiële en online intimidatie onder, dus tevens misdrijven waarbij geen sprake is van fysiek geweld.
Partnergeweld is op te splitsen in twee categorieën: veel voorkomend partnergeweld en intiem partnergeweld. De eerste vorm ontstaat vaak uit onmacht, door verlies van controle en regie en kent zowel mannelijke als vrouwelijke daders. De gevolgen van toegepast geweld zijn voor vrouwen uiteraard meestal groter dan voor mannen (Daru et al., 2016). Intiem terrorisme is eenzijdig dreigen of plegen van ernstig geweld, in veel gevallen door de man. Het gaat om opzettelijk geweld, partnerterreur, gericht op controle over de partner.
Partnergeweld is voor de meesten van ons gelukkig iets onbekends. Toch vinden wij dat er veel meer bewustwording onder vrouwen over dit probleem moet komen.
Sarah
Speciaal voor deze column spraken wij de afgelopen weken met Sarah* (24). Zij vertelde ons over haar relatie met haar liefde van de middelbare school.
“In het begin was het heel leuk”, aldus Sarah. “Mijn toenmalige vriend was the life of the party: iedereen wilde hem wel op zijn feestje als gast. Maar op een gegeven moment sloeg zijn gedrag om. Hij begon te blowen. Eerst alleen af en toe, maar naarmate de tijd vorderde ging hij steeds meer gebruiken. Tot hij zo vaak naar een joint greep dat hij in feite de hele dag onder invloed was en niet meer kon functioneren.”
Volgens Sarah had haar toenmalige vriend veel last van stemmingswisselingen en wist ze nooit in welke gemoedstoestand ze hem zou aantreffen. De relatie ging aldoor slechter en hij werd zelfs agressief.
Mentaal
“Zijn mood swings waren eigenlijk al voldoende reden om de relatie te beëindigen. Maar ja, ik was verliefd. Bovendien had ik nog niet eerder een relatie gehad, dus ik wist niet beter. Tijdens de relatie voelde ik me superslecht. Op een gegeven moment begon ik daar zelf ook mentaal aan onderdoor te gaan. Hij dwong mij om dingen te doen waar ik helemaal niet achter stond. Om me over te halen zei hij dan dat iedereen zulke dingen deed.”
Het werd zo erg dat Sarah bijna bang werd voor haar vriend. “Ik ben vaak naar huis gegaan, omdat ik me bijna angstig begon te voelen”, vervolgt ze. “Het was gewoon niet gezellig meer. Ook ging hij vaak vreemd. Wanneer ik hem daarmee confronteerde, zei hij dat ik gek was. Dat terwijl ik zelfs door andere vrouwen werd benaderd die het vreemdgaan bevestigden. Hij heeft ontelbare keren zijn excuses aangeboden. Daar was hij goed in, zichzelf eruit praten. Die excuses aanvaardde ik. Zo hebben we toch vrij lang een relatie gehad. Ik dacht kennelijk dat hij het beste was dat ik kon krijgen”.
Stalken
Na een lange tijd was het uiteindelijk Sarah’s vriend die een einde maakte aan de relatie. “Eindelijk was ik van hem af. Tenminste, dat dacht ik”.
Want de gebeurtenissen in Sarah’s leven zouden een beangstigende wending nemen. “Nadat het ongeveer een jaar uit was tussen ons, begon het stalken. Ik was in die tijd al verder gegaan met mijn leven. Maar mijn ex zat blijkbaar met zijn hoofd nog steeds bij mij.”
*tekst gaat door onder de foto*
Sarah’s vroegere vriend begon met het sturen van schijnbaar onschuldige WhatsApp-berichten met de vraag hoe het met haar ging en wat ze aan het doen was. Al snel veranderde de toon van de berichten, bovendien nam ook de hoeveelheid appjes toe.
Bellen
“Vervolgens ging hij me bellen”, gaat Sarah verder. “Soms gebeurde dat wel veertig keer per dag. Als ik opnam, vroeg hij schreeuwend waar ik was en zei hij dat hij naar me toe zou komen. Elke dag stond hij hier bij mijn woning. Ook appte hij foto’s van mijn voordeur. Ik durfde zelfs niet meer naar buiten te gaan. En anders zorgde ik er wel voor op een andere plek te zijn als ik vermoedde dat hij weer op de stoep zou staan. Toen ik een keer terugkwam van vakantie zat mijn hele brievenbus vol met brieven en kaarten die hij had geschreven. Hij had zelfs complete fotoboeken gemaakt.”
Het stalkgedrag van haar ex nam steeds meer toe en werd bovendien meer manipulatief van aard. Alles haalde de man uit de kast om met Sarah in contact te komen.
Leugen
“Hij probeerde voortdurend om dingen te bespreken. Ik heb hem altijd verteld dat ik geen contact meer wilde en heb hem op elke denkbare manier geblokkeerd. Op het moment dat een van zijn vrienden me liet weten dat een familielid van hem ernstig ziek was, ben ik toch overstag gegaan en heb ik toegezegd om met hem te gaan praten. Toen hij langskwam, bleek dat hele verhaal over zijn zieke familielid een leugen. Het was een zoveelste poging van hem om mij terug te krijgen. Dat is de laatste keer dat ik hem heb gezien.”
Inmiddels is alles wat zich in die tijd voordeed een soort waas voor Sarah. Veel kan ze zich niet meer herinneren. “Ik denk dat alles wat me toen overkwam, onbewust ook nu nog meespeelt. Tot op de dag van vandaag ben ik erg terughoudend in mijn liefdesleven. Ik was dom, jong en verliefd en ik wil gewoon niet weer in zo’n situatie belanden.”
Vergelijkbare
Ze wil dan ook graag iets meegeven aan meisjes en jonge vrouwen die in een vergelijkbare positie verkeren. “Als iemand je iets wil laten doen waar je zelf niet achter staat, durf dan ‘nee’ te zeggen en luister naar je gevoel. Als jouw gevoel zegt dat iets niet klopt, dan klopt het niet.”
De werkwijze van Veilig Thuis rond stalking is mede door de moord op het zestienjarige, Rotterdamse Hümeyra aangepast.
Hümeyra werd op 18 december 2018 in het fietsenhok van haar school doodgeschoten door haar stalker Bekir E. Hij bedreigde Hümeyra al een lange tijd, ze werd tevens door hem mishandeld. Meerdere malen is aangifte gedaan tegen E. die al een hele geschiedenis had met het plegen van geweldsdelicten.
Escaleerde
Ook de zus van Hümeyra trok aan de bel omdat de situatie escaleerde. Maar wat Hümeyra en haar familie ook ondernamen, geen van de betrokken instanties ondernam stappen om de doodsbange tiener te helpen en Bekir E. aan te pakken. Met fatale gevolgen voor het meisje.
*tekst gaat door onder de foto*
De Inspectie Justitie en Veiligheid stelde later na onderzoek vast dat de aanpak van de stalking van Hümeyra ernstig tekort is geschoten. Inmiddels hebben het Zorg- en Veiligheidshuis Rotterdam-Rijnmond en Veilig Thuis Rotterdam een video uitgebracht met instructies voor organisaties om slachtoffers van stalking beter te beschermen en daders te stoppen.
Verstand
Veel verhalen rond partnergeweld en -stalking kennen we niet en zullen we waarschijnlijk ook nooit kennen. Maar één ding is zeker: laat je nooit volledig verblinden door de liefde en hou vooral je gezond verstand erbij.
Wil je advies of hulp? Bel of chat dan met Veilig Thuis op 0800-2000 (gratis en 24/7 bereikbaar).
*De naam Sarah is omwille van privacyredenen gefingeerd.
**Lees ook de vorige column van Nikki en Iris: over straatintimidatie.
Allemaal heel herkenbaar en komt vaak voor, maar zolang politie en justitie ondanks genoeg bewijs er niets aan wil doen of aan wil beginnen, laat staan de gebrekkige wetten en de helaas lachwekkende straffen, zal er niets veranderen. En al helemaal als het bekenden zijn bij de politie, lijkt het net of ze beschermd worden.