‘Ik ben zo boos, ik ben zo kwaad. Nu voel ik zo weer dat ik Marian haat’.
Het zijn de beginregels van een gedichtje dat Annemarie, moeder van de omgebrachte Björn Jue, ooit schreef. In 2008 draagt ze het voor in de Rotterdamse rechtbank, bij het strafproces tegen de dan 25-jarige Marian D. en twee medeverdachten.
De woorden lijken Marian D. niet te raken. Strak kijkt ze voor zich uit.
Vrij
In de aanloop naar dit verhaal ontmoet ik Björns ouders, Annemarie en Hans Jue weer. Twaalf jaar later. Er is veel veranderd. En toch ook weer niet.
“Marian D. loopt allang weer vrij rond, haar straf zit erop”, vertellen de twee als we rond de tafel in hun appartement zijn gaan zitten. Het blijkt dat Marian ook een gebiedsverbod opgelegd heeft gekregen. Ze mag zich niet meer in de woonbuurt van Annemarie en Hans ophouden. “Toch hebben we altijd angst om haar toevallig op straat tegen te komen. Angst, ook voor onze eigen reactie. Want wat zouden we dan doen als we opeens weer oog in oog met Marian zouden staan?”
Het echtpaar is getekend door verdriet. Ik kan het van hun gezichten aflezen. De moord op hun 28-jarige zoon, een misdrijf dat ik destijds vanwege het zeer gewelddadige karakter in de krant de naam ‘Pernisser martelmoord’ gaf, heeft bij Annemarie een posttraumatisch stresssyndroom veroorzaakt. En dat ging niet over.
Bij Hans trok het drama eveneens diepe sporen. “Eigenlijk leven we elke dag met het gemis van Björn”, zeggen de nabestaanden.
Succesvol
Het verhaal over deze moord voert terug naar 2006. Björn, het oudste kind van Annemarie en Hans, heeft dan een succesvol telecombedrijfje. Hij woont in een appartement in het Emmahuis aan de Van der Sluysstraat in Rotterdam. Björn is op dat moment vrijgezel en onderhoudt een goed contact met zijn ex-partner met wie hij een zoontje in de kleuterleeftijd heeft.
In de herfst van datzelfde jaar ontmoet Björn op zijn werk Marian D. uit Hoogvliet. De twee voelen zich tot elkaar aangetrokken en gaan ergens een borrel drinken. Terwijl ze toasten op het leven, laat Marian weten dat ze op zoek is naar woonruimte. Ze is door haar ouders uit huis is gezet.
“Marian was thuis niet meer welkom vanwege haar drugsgebruik en trok meteen bij onze zoon in”, kijkt Annemarie terug. “Aanvankelijk leek hun relatie soepel en plezierig te verlopen. Björn kookte, Marian hield de boel in huis schoon en deed boodschappen. We vonden haar wel een stevige en leuke meid die voor zichzelf kon opkomen en onze zoon dus aankon. Niet lang erna ontdekten we hoe ze werkelijk in elkaar zit.”
Doordringend
Dat gebeurt voor het eerst, vervolg Annemarie, als ze de nieuwe vriendin van haar zoon rond de kerstdagen van 2006 mee uit shoppen neemt. De twee keuvelen genoeglijk en bekijken ondertussen in boetiekjes de nieuwste feestmode. Maar plotseling draait Marian zich om en kijkt Annemarie doordringend aan.
“Als uit het niets begon Marian over Björn uit te varen. Ze maakte hem aan alle kanten zwart. Dat onze zoon verslaafd was aan gokken, dat soort dingen. Ik stond versteld van de leugens en kletspraat die ze ophing.”
Kort erna belt Björn zijn moeder op. Hij huilt. “Björn was erachter gekomen dat Marian tweeduizend euro van hem had gestolen. Hij was compleet van de kaart. Ik schrok me wild. Adviseerde mijn zoon om Marian onmiddellijk uit zijn huis te knikkeren en een punt achter die relatie te zetten. Daar wilde hij niets van weten. ‘Ik kan niet alleen zijn, mama’, waren zijn woorden, dat vergeet ik nooit meer. Korte tijd later bleek dat die griet met valse handtekeningen nog veel meer van Björns rekening had afgehaald. De bedragen liepen dik in de vijfduizend euro.”
Jaloezie
Ook tijdens bezoekjes door Marian gebeuren er volgens Björns vader en moeder bizarre dingen. “In een kast bij ons thuis lag een roosje van klei dat Björns ex-vriendin ooit had gemaakt. We zijn er zeker van dat Marian het een keer uit pure nijd of jaloezie heeft gepikt en meegenomen.”
De zaken lopen verder uit de hand als Marian Björn begin 2007 tegenover zijn ex beschuldigt van misbruik van hun zoontje. Deze vrouw gelooft dat verhaal en stapt naar de politie om Björn aan te geven wegens incest. De recherche pakt de Rotterdammer op en verhoort hem. Na een paar dagen staat Björn alweer op straat. Hij is vrijgelaten bij gebrek aan bewijs.
De jonge internetondernemer begint te beseffen hoe gevaarlijk zijn nieuwe liefde is. Wat hij niet weet, is dat Marian in het voorjaar van 2007 achter zijn rug om een volgende zet aan het bekokstoven is. Zeker zeven tot acht geheime rendez-vous heeft ze in die tijd met twee bevriende leeftijdsgenoten.
Scenario’s
Het gaat om havensjorder Walter A. en cocaïnedealer Jeffrey van S., beiden afkomstig uit Pernis. De drie bespreken bij die ontmoetingen verschillende scenario’s om Björn tijdens een roofoverval vele duizenden euro’s lichter te maken.
Ondertussen lopen de spanningen tussen Björn en Marian op tot het kookpunt en escaleren in een waar gevecht. Marian zou tijdens de worsteling een wond aan haar voorhoofd hebben opgelopen. Gekrenkt tot in het diepst van haar ziel pakt ze eind mei haar koffers en gaat weer bij haar ouders wonen.
En daar zint Marian op wraak.
Roof
De plannen om Björn een flinke smak geld afhandig te maken – gedacht wordt aan zo’n 15.000 euro – krijgen na de liefdesbreuk meer vorm. Bij metrostations in Hoogvliet en Spijkenisse overleggen Marian, Walter en Jeffrey hoe ze de roof gaan uitvoeren. Björn moet vooral ‘een lesje’ leren, vindt Marian. Had hij haar maar niet moeten slaan en zijn kind seksueel moeten misbruiken, houdt ze haar vrienden voor.
Omdat Björn hen alle drie kent, is de kans groot dat hij na de beroving onmiddellijk naar de politie zal stappen. Daar heeft Marian iets op bedacht. Ze heeft Björns laptop gejat en er – zoals zijn ouders later verklaren – bestanden met kinderporno opgezet. Een probaat chantagemiddel, mocht Björn vervelend gaan doen en met aangifte dreigen.
Stappen
Marian blijft zelf thuis, als Walter en Jeffrey op donderdagavond 15 juni 2007 op rooftocht gaan. Ze hebben Björn uitgenodigd, zogenaamd voor een avondje stappen met wat vriendinnen in het naburige badplaatsje Rockanje.
Jeffrey en Walter drinken eerst een biertje in een plaatselijk kroeg in hun woonplaats en rijden dan naar de Maasstad om Björn op te halen. Voelde de jonge Rotterdamse ondernemer toen al aan dat zijn leven aan een zijden draad hing? Volgens zijn ouders staat vast dat Björn die avond, vlak voordat hij met Jeffrey en Walter mee gaat, haastig het briefje schrijft dat de recherche later op zijn keukentafel vindt.
‘Als er met mij iets gebeurt, is Marian schuldig’, staat er.
Lijntje
De drie mannen gaan samen op weg. Walter beweert al snel dat hij zijn portemonnee is vergeten en nog even langs huis in Pernis moet. In Walters woning aan de Pastoriedijk in het centrum van het naargeestige industriedorp onder de rook van de Shell-raffinaderijen, snuiven de drie dan maar meteen een lijntje coke en slaan een pilsje achterover.
Het zijn de laatste ‘geneugtes des levens’ waarvan Björn zal proeven. Van het ene op het andere moment trekt Walter hem van de zitbank. ‘Hey, rustig aan’, roept de Rotterdammer die er dan nog van uitgaat dat Walter een geintje maakt.
De havensjorder draagt zijn werkschoenen met stalen neuzen en begint voluit op Björn in te rammen en te schoppen. Terwijl Walter vervolgens met zijn volle gewicht op Björns rug gaat liggen, omwikkelt Jeffrey hun slachtoffer zoals afgesproken met duct tape.
Orgie
Een orgie aan geweld breekt los in de dijkwoning. Een regen van slagen en schoppen, erop gericht om Björns pincode te ontfutselen.
Het aanhoudende gegil van het slachtoffer wordt gehoord door een buurman die Björn vanaf zijn balkon gekneveld in de woonkamer ziet liggen. De man slaat alarm slaat via 112.
Twintig minuten later zijn zes politiewagens ter plekke. De agenten nemen hun posities in en omsingelen het dijkhuis. Tot verbijstering van omwonenden doen ze het komende uur verder niets. De politie wacht op opgetrommelde versterking die dan de ‘stormram’ vergeet en ook weer versterking moet oproepen.
Het komt erop neer dat de agenten zonder hulptroepen niet naar binnen durven, een gegeven waar ik in die tijd als misdaadjournalist bij De Telegraaf bij toeval achter kom en een reeks kritische verhalen over schrijf.
Pincode
Terug naar die vreselijke martelmoord, in Pernis. Als de zwaargewonde Björn eindelijk zijn pincode heeft genoemd, loopt Jeffrey de woning uit om bij een betaalautomaat te gaan oogsten. Vlak voordat hij de deur dichtslaat, hoort hij nog net hoe de volledig ‘doorgesnoven’ Walter binnen tegen Björn krijst: “En nou moet jij godverdomme eens je bek houden!”
Op straat stuit Jeffrey op de ‘wachtende’ politiemannen. Tegenover de agenten beweert hij dat er in Walters huis alleen maar ‘iets van een geintje of zo’ gaande is.
Wanneer de politie eindelijk het pand binnenvalt, is het te laat voor Björn. De jonge zakenman uit Rotterdam bezwijkt kort erna aan ernstig letsel aan zijn nek, hoofd, rug en centraal zenuwstelsel.
Verwijten
De betrokken agenten die verzuimden om snel in te grijpen, gaan vrijuit. Het gerechtshof in Den Haag vindt dat de politiemannen niets te verwijten valt omdat ze niet konden weten of er wapens in het spel waren. Wel horen Annemarie en Hans Jue later dat de agent die de leiding had, is weggepromoveerd naar Brabant. “Dat was tenminste iets”, zeggen ze nu.
Walter, Jeffrey en Marian gaan wel de cel in. De drie worden in die tijd rap in de boeien geslagen. In hoger beroep krijgen ze op donderdag 18 juni 2009 respectievelijk twaalf, tien en vijf jaar gevangenisstraf opgelegd. Het gerechtshof in Den Haag vindt de straffen op zijn plaats vanwege ‘de wreedheid en de goede voorbereiding van het misdrijf.’
Berouw
Opvallend is dat Marian geen enkel moment berouw toont maar wel grote onverschilligheid tentoonspreidt. Tijdens de rechtszittingen komen veelzeggende details over haar aan het licht. Zo blijkt dat ze twee weken na de moord op Björn nog zijn banksaldo heeft gecheckt.
De rechters: “De meedogenloosheid, brutaliteit en ook de berekenende manier waarop medeplichtige Marian D. probeerde om het slachtoffer van geld te beroven, is ronduit schokkend.”
Voor Annemarie en Hans Jue is de straf die Marian kreeg, veel te laag. “Ze kon niet zwaarder worden gestraft, omdat ze zelf niet bij de moord op onze zoon aanwezig was. Maar Marian heeft wel alles bedacht en haar twee vrienden bewust met leugens opgejut. In onze ogen verdiende zij het om het langst in de cel te zitten.”
Onbekende
Walter en Jeffrey hebben later spijt betuigd, vertelt het ouderpaar. “Van Marian hebben we nooit meer iets gehoord. Wel kregen we, toen ze nog vastzat, ooit een telefoontje vanaf een afgeschermd nummer. Dat was vreselijk. De onbekende beller draaide een opname af met de stem van onze Björn, roepend om hulp. We kunnen het niet bewijzen, maar weten zeker dat ook dit weer een zieke streek was van Marian D.”
Marians toenmalige advocaat Bas van Riel zegt goed te begrijpen dat de nabestaanden graag een zwaardere straf voor zijn cliënte hadden gezien.
“Het standpunt van mijn cliënte zal onveranderd zijn”, aldus de advocaat. “Marian D. heeft destijds verklaard dat zij er slechts met Wouter en Jeffrey over had gefantaseerd hoe het zou zijn als Björns geld op hun rekeningen zou staan. Zij zei toen verder niets te hebben georganiseerd, laat staan opdracht te hebben gegeven. Volgens Marian D. was er alleen in grappige zin gepraat over het afhandig maken van geld.”
Ruim een jaar geleden had ik via Messenger even contact met Marian D. Ik vroeg haar of ze haar verhaal wilde vertellen. ‘Ik ben wel enigszins geïnteresseerd’, schreef Marian D. aanvankelijk terug. Daarna kwam er geen antwoord meer op mijn vragen.
*Een ander bloedstollend verhaal in de reeks Moordvrouwen in Nederland is hier te lezen.