Behalve dna, waarover ik vorige keer schreef, is er nog een prachtig, forensisch spoor waarmee je personen kunt identificeren: vingerafdrukken. Met een chique woord noem je dat ‘dactyloscopische sporen’.
Dactyloscopie is een samenvoeging van twee Griekse woorden: dactylos (vinger) en skopein (kijken). ‘Kijken naar vingers’, betekent het letterlijk. In de opsporing is dit de tak van sport; die zich bezighoudt met het bestuderen van de lijnen van vingers, handpalmen en voeten en van afdrukken of indrukken van deze lichaamsdelen
Vingerspoor
Verder is er een belangrijk onderscheid. We spreken van een vingerafdruk wanneer de donor van de afdruk bekend is en van een vingerspoor wanneer de donor onbekend is. Dat laatste is vaak het geval op een plaats delict.
Stel dat je een vingerspoor aantreft op een plaats delict, wat doe je dan daarmee? Het eerste wat je doet is bekijken wat de beste manier is om het spoor veilig te stellen. Daarbij moet beoordeeld worden of je het spoor al op de plaats delict gaat opnemen of dat je de hele sporendrager meeneemt naar het onderzoekslab en het vingerspoor daar alsnog veiligstelt.
Als je het vingerspoor wilt opnemen op de plaats delict zijn er verschillende opties. Je kunt er diverse kwasten, poeders en folies voor inzetten. Het ene product werkt beter op een bepaalde ondergrond dan het andere. Een goed contrast tussen het poeder en de folie is sowieso altijd belangrijk.
Chemische
Neem je een sporendrager mee naar het lab, dan komen er nog veel meer opties bij. Daar kan namelijk een chemische methode worden gebruikt. Voor deze methodes geldt hetzelfde: de forensisch onderzoeker kiest de geschikste techniek op basis van de ondergrond.
Een andere, regelmatig toegepaste methode om vingersporen te verkrijgen is opdamping met superlijm. Je leest het goed: superlijm! In een grote kast wordt een bakje met dit zogeheten cyano-acrylaat verhit waardoor er een damp ontstaat die neerslaat op de bestandsdelen die aanwezig zijn in een vingerspoor. Het spoor kleurt dan wit.
Kwaliteit
Wanneer het spoor eenmaal is veiliggesteld, is het tijd om het spoor te bekijken en beoordelen op kwaliteit. Het liefst wil je het vingerspoor vergelijken met de databank voor vingerafdrukken, Het Automatisch Vinger Afdrukkensysteem Nederlandse Kollektie (HAVANK). In dat systeem zijn de afdrukken van verdachten en veroordeelden opgeslagen. Voor een vergelijking is het belangrijk dat jouw spoor van een goede kwaliteit is.
Bij een vergelijking wordt er gekeken naar het patroon van het vingerspoor. Zogeheten papillaire lijnen lopen over het algemeen evenwijdig waarbij er twee belangrijke gebieden zijn die we de kern en de delta noemen.
Onderscheiden
De delta is de plek waar lijnen uit drie verschillende richtingen samenkomen. Over het algemeen zijn drie hoofdcategorieën te onderscheiden: een lus, een boog en een kring. Deze drie zijn vervolgens weer onder te verdelen in tal van subcategorieën. Bijvoorbeeld: een lus naar links, lus naar rechts of een dubbele lus.
*de tekst gaat door onder de foto*
Naast het patroon wordt er ook gekeken naar dactyloscopische punten van overeenkomst (dpo’s). In Nederland geldt daarbij een twaalf puntenregel. Bij twaalf punten van overeenkomst, en géén onverklaarbare verschillen, spreekt men van een dactyloscopische identificatie.
Dingen
De dpo’s zijn misschien nog wel het leukste deel. Kijk maar eens goed naar je eigen vingers. In eerste instantie lijken het allemaal lijnen. Maar verborgen tussen al die lijnen zijn nog veel meer dingen te zien. Een lijn kan bijvoorbeeld uitsplitsen in twee lijnen, dan ontstaat er een bifurcatie. Sommigen lijnen stoppen op een gegeven moment gewoon. Ook zo’n eindigende lijn is een dpo.
Eigenlijk hebben we het nu nog maar over één deel van het vingersporen onderzoek gehad: het vergelijken van lijnen. De laatste tijd zijn er supergave ontwikkelingen op het gebied van vingersporen gaande. Door de gevoeligere technieken lukt het nu zelfs om dna uit een vingerspoor te halen en kunnen de aminozuren die er gevonden worden mogelijk wat vertellen over de donor.
Zeldzaam
Ook is het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) al heel ver met het vergelijken van vingersporen die niet aan de twaalf puntenregel voldoen. Hiervoor gebruiken ze een probalistische benadering. Dat houdt in dat alle patronen en dpo’s in kaart worden gebracht en vervolgens wordt gekeken naar hoe zeldzaam ze zijn.
Behalve in de opsporing, worden vingerafdrukken tegenwoordig ook steeds meer gebruikt als symbool. Een vingerafdruk is iets heel persoonlijks, en voor iedereen uniek. Je zit ze steeds vaker opduiken op sieraden, trouwkaarten of als tatoeages. Mijn persoonlijk favoriet is een bedrijf genaamd: Porsche Exclusive Manufaktur. Dat bedrijf pimpt Porsches op verzoek van de eigenaar op en gebruikt onder meer de slogan: ‘a Porsche is as personal as your own fingerprint’.
Je kunt er ook je vingerafdruk op de motorkap van je 911 laten zetten. Kost een slordige 7500 euro, maar dan heb je ook wat.
*Benieuwd naar Iris’ vorige column? Kijk dan hier!